(Άρθρο στο Βήμα της Κυριακής)

του ΑΓΓΕΛΟΥ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

Την ώρα που στην Ελλάδα η κυβέρνηση επιχειρεί να εισαγάγει μεταρρυθμίσεις και αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η γειτονική Τουρκία βλέπει πολλά πανεπιστήμιά της, κυρίως μη κερδοσκοπικά, να καλπάζουν στις λίστες με τα καλύτερα ακαδημαϊκά ιδρύματα στον κόσμο. Κατανοώντας την επιθυμία πολλών οικογενειών, προερχόμενων όχι μόνο από τα παράλια της Μικράς Ασίας αλλά και από πόλεις της Ανατολίας, να σπουδάσουν τα παιδιά τους, τόσο το κράτος όσο και κορυφαία ονόματα της τουρκικής επιχειρηματικής ελίτ ενθάρρυναν τη δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Τα ιδρύματα αυτά συγκεντρώνονται στις δύο μεγάλες πόλεις της Τουρκίας, την Αγκυρα και (κυρίως) την Κωνσταντινούπολη. Καταφέρνουν μάλιστα χάρη στην άψογη υλικοτεχνική υποδομή αλλά και στο γεγονός ότι είναι αγγλόφωνα να προσελκύουν φοιτητές από πολλές χώρες ανά τον κόσμο.

Αλλαγές βήμα βήμα
«Στην Τουρκία υπήρχαν επί πολλά χρόνια οι ίδιες αναστολές για την εκπαίδευση που ταλαιπωρούν και την Ελλάδα» λέει στο «Βήμα» ο κ. Χ.Τζήμητρας , επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μπιλγκί και διευθυντής του προγράμματος για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις στο ίδιο πανεπιστήμιο. «Ο ασφυκτικός έλεγχος του κράτους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ήταν πολύ βαθιά ριζωμένοςκαι άρχισε να αλλάζει μόνο μετά τη σταδιακή φιλελευθεροποίηση στα μέσα της δεκαετίας του 1990» τονίζει. Πώς λειτουργεί όμως το σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Τουρκία; Κατ΄ αρχάς, η βασική δικλίδα ασφαλείας που έθεσε το Συμβούλιο Ανώτερης Εκπαίδευσης, που είναι το καθ΄ ύλην αρμόδιο, ήταν όλοι οι υποψήφιοι να δίνουν γενικές εξετάσεις είτε θέλουν να εισαχθούν σε δημόσιο είτε σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο. «Υπολογίζεται» λέει ο κ. Τζήμητρας «ότι κάθε χρόνο παίρνουν μέρος στις γενικές εξετάσεις κάτι λιγότερο από 2 εκατομμύρια παιδιά. Ο αριθμός των εισακτέων σε δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι περίπου 400.000. Και αυτό που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι το 25%-30% λαμβάνει υποτροφία από το κράτος».

Εντυπωσιακό είναι όμως το ότι από εξετάσεις περνούν και τα μέλη του διοικητικού και επιστημονικού προσωπικού για όλα τα πανεπιστήμια και για όλες τις βαθμίδες. Πρόκειται για αυτό που στα σχέδια μεταρρυθμίσεων των ελληνικών πανεπιστημίων ονομάζεται «αξιολόγηση». Ισχυρά πλεονεκτήματα
Τα μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια στην Τουρκία ανήκουν σε ιδρύματα (βακούφια). Πολλά εξ αυτών ιδρύθηκαν από μεγάλους επιχειρηματίες οι οποίοι πέρα από τη φιλανθρωπική προσφορά ήθελαν να δημιουργήσουν και μια δεξαμενή στελεχών για τις επιχειρήσεις τους. Ετσι οι μεγάλες οικογένειες των Κοτς και Σαμπάντζι αποφάσισαν να φτιάξουν πανεπιστήμια. Το παράδειγμά τους ακολουθούν και άλλοι. Ο Χουσνού Οζγεγίν, ο επιχειρηματίας που πούλησε μέρος της Finansbank στην Εθνική Τράπεζα, αποφάσισε να διαθέσει το 20% από την εξαγορά της τράπεζας, περίπου 1 δισ. δολάρια, ώστε να ιδρυθεί νέο ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Στην Τουρκία πάντως υπάρχουν σήμερα περί τα 200 πανεπιστήμια. «Και κάθε χρόνο ανοίγουν περί τα 10» προσθέτει ο κ. Ι.Γρηγοριάδης, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μπίλκεντ της Αγκυρας, που θεωρείται ίσως το καλύτερο μη κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο της γειτονικής χώρας.

Δεν είναι βέβαια όλα τα πανεπιστήμια της Τουρκίας πρώτης ποιότητας. Τα ιδιωτικά Μπίλκεντ, Κοτς, Σαμπάντζι και Μπιλγκί, καθώς και τα πανεπιστήμια του Βοσπόρου, της Αγκυρας, της Κωνσταντινούπολης, το Πολυτεχνείο της Πόλης και φυσικά το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Μέσης Ανατολής (ΜΕΤU) στην Αγκυρα, είναι τα καλύτερα. Ανοίγουν όμως και πανεπιστήμια σε πόλεις της Ανατολίας, όπως η Καισάρεια και τα Αδανα, που εντάσσονται όλο και πιο δυναμικά στον οικονομικό και κοινωνικό ιστό της Τουρκίας και όπου υπάρχει μεγάλος νεαρός πληθυσμός. Κατά τον κ. Γρηγοριάδη, «τα ιδιωτικά πανεπιστήμια έχουν πολλά πλεονεκτήματα. Οι υλικές υποδομές τους είναι άψογες και θα τις ζήλευαν και ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Εχουν άριστα εξοπλισμένες βιβλιοθήκες και οι καθηγητές μπορούν πολύ γρήγορα να προμηθευτούν τα βιβλία που χρειάζονται. Οι μισθοί των καθηγητών είναι πολύ καλοί, προσφέρονται παροχές σε είδος, ενώ χρηματοδοτείται γενναιόδωρα η έρευνα. Παράλληλαη χρήση της αγγλικής γλώσσας ανοίγει τις πόρτες των φοιτητών στο εξωτερικό». Τα δίδακτρα είναι υψηλά. Πολλές φορές ξεπερνούν τις 10.000-12.000 δολάρια ετησίως. Το σύστημα υποτροφιών όμως διευκολύνει πολλά παιδιά να σπουδάσουν ακόμη και αν δεν έχουν τα χρήματα. Και το σύστημα εξετάσεων είναι ιδιαίτερα αυστηρό. «Αν κάποιος φοιτητής αποτύχει π.χ.σε ένα μάθημα τον Ιούνιο, δεν μπορεί απλώς να ξαναδώσει εξετάσεις τον Σεπτέμβριο.Πρέπει να το ξανακάνει κατά τη διάρκεια του καλοκαιρινού εξαμήνου,στον μισό χρόνο και με διπλές ώρες» τονίζει ο κ. Γρηγοριάδης.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΩΤΕΛΗΣ
Μεταπτυχιακό στο Σαμπάντζι και διδακτορικός φοιτητής στο Μπίλκεντ
«Φωτεινό παράδειγμα»
«Ισως η πιο ευχάριστη σκέψη που θα μου μείνει από την εμπειρία μου στην Τουρκία ως μεταπτυχιακού φοιτητή και υποψήφιου διδάκτορα είναι η πραγματικά πολύτιμη βοήθεια που δέχθηκα, και δέχεται κάθε φοιτητής, από το Πανεπιστήμιο στο οποίο ανήκει.Η βοήθεια αυτή μεταφράζεται όχι μόνο σε οικονομική ενίσχυση (η οποία είναι από τα περισσότερα ιδρύματα και το τουρκικό κράτος πλουσιοπάροχη),αλλά ακόμη σε πρόσβαση σε αξιοπρεπείς βιβλιοθήκες και σχεδόν όλες τις βάσεις δεδομένων,πλούσια υλικοτεχνική υποδομή και συνεχή ενθάρρυνση για εξωπανεπιστημιακές δραστηριότητες.Αναμφισβήτητα,η τουρκική τριτοβάθμια εκπαίδευση μπορεί να αποτελέσει, σε πολλά επί μέρους σημεία τουλάχιστον,φωτεινό παράδειγμα για τις μελλοντικές αλλαγές στα ελληνικά πανεπιστήμια».

ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΡΑΚΑΣΗΣ
Μεταπτυχιακό στο Μπιλγκί
«Βάρος στην έρευνα»
«Βρέθηκα στο Μπιλγκί τον Σεπτέμβριο του 2006. Αυτό που με εντυπωσίασε ήταν ότι πολλές από τις εγκαταστάσεις του πανεπιστημίου,όπως οι εστίες,είχαν κατασκευαστεί σε πρώην υποβαθμισμένες περιοχές της Κωνσταντινούπολης,σε μια προσπάθεια να αλλάξουν το “πρόσωπό” τους. Θα έλεγα ότι το Μπιλγκί ακολουθεί το αμερικανικό πρότυπο.Τα μαθήματα γίνονταν στα αγγλικά και ήταν σεμιναριακού χαρακτήρα.Πάντως υπήρχαν μεγάλες ανισότητες μεταξύ των πολύ καλών και των λιγότερο καλών φοιτητών,κυρίως σε προπτυχιακό επίπεδο.Οπως και τα υπόλοιπα αγγλόφωνα ιδιωτικά τουρκικά πανεπιστήμια,το Μπιλγκί δίνει μεγάλο βάρος στην έρευνα.Επίσης η προώθηση της ελευθερίας των ιδεών και η ασφάλεια που απέπνεε είναι στοιχεία που πιστεύω ότι θα έπρεπε να υιοθετήσουμε και στην Ελλάδα».

 (Άρθρο στην Καθημερινή της Κυριακής)

Του Αποστολου Λακασα

Στην τελική ευθεία εισέρχεται ο κυβερνητικός σχεδιασμός για τις αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Χθες, η υπουργός Παιδείας κ. Αννα Διαμαντοπούλου μετείχε στη Σύνοδο των Πρυτάνεων στο Ναύπλιο, κατά τη διάρκεια της οποίας οι διαβουλεύσεις ήταν έντονες για τα σημεία στα οποία οι δύο πλευρές διαφωνούν, με βασικότερο την αλλαγή στον τρόπο διοίκησης των ΑΕΙ.

Αντίθετα, υπάρχει κατ’ αρχήν συμφωνία σε θέματα όπως η νέα οργάνωση των ΑΕΙ και η «διεθνοποίησή» τους. Οι πρυτάνεις προτείνουν, επίσης, αλλαγή στον τρόπο εξέλιξης των πανεπιστημιακών, ενώ ο προεδρεύων της Συνόδου, πρύτανης του Παν. Πελοποννήσου κ. Θεόδωρος Παπαθεοδώρου, έχει τον ρόλο του εισηγητή σε μία πρόταση για το ζήτημα του ασύλου: τη θεσμοθέτηση Επιτροπής Διαχείρισης Κρίσεων Ασύλου, στην οποία θα μετέχουν μέλη της Συνόδου Πρυτάνεων και η οποία θα συνδράμει τις πρυτανικές αρχές του ΑΕΙ στο οποίο θα προκύψει θέμα προστασίας του ασύλου. Ειδικότερα:

- Η Σύνοδος εμμένει στη θέση η διοίκηση του ιδρύματος να παραμένει στην αρμοδιότητα εκλεγμένων οργάνων από το ίδιο το ΑΕΙ. Συγκεκριμένα, στην πρόταση του υπουργείου ο πρύτανης να επιλέγεται έπειτα πρόσκληση διεθνούς ενδιαφέροντος, η Σύνοδος αντιπροτείνει τα μέλη του πρυτανικού συμβουλίου να εκλέγονται από την ακαδημαϊκή κοινότητα του ΑΕΙ, με στάθμιση της ψήφου κάθε εκλογικού σώματος (πανεπιστημιακοί, φοιτητές, υπάλληλοι) με βάση τη συμμετοχή του στις εκλογές.

- Διάσταση απόψεων καταγράφεται και για την πρόταση του υπουργείου για θεσμοθέτηση σε κάθε ΑΕΙ Συμβουλίου Διοίκησης, στο οποίο θα μετέχουν εξωπανεπιστημιακοί υψηλού κύρους. Η πλειοψηφία των πρυτάνεων προτείνει το Συμβούλιο να έχει ελεγκτικές και γνωμοδοτικές αρμοδιότητες, αλλά όχι αποφασιστικές και τα εξωπανεπιστημιακά μέλη να αποτελούν μειοψηφία.

- Από τις διοικήσεις των ΑΕΙ προτείνεται η Σύγκλητος να αλλάξει μορφή και να γίνει ένα ολιγομελές όργανο, τα μέλη του οποίου θα εκλέγονται από την πανεπιστημιακή κοινότητα ανά σώμα.

Αντίθετα, σύγκλιση μεταξύ των δύο πλευρών αποτυπώνεται στα εξής:

- Η Σύνοδος δέχεται την πρόταση του υπουργείου η σχολή να είναι η κύρια ακαδημαϊκή και διοικητική μονάδα με εποπτικές αρμοδιότητες, αλλά ζητεί τα τμήματα να έχουν την αρμοδιότητα για τα προγράμματα σπουδών. Η αλλαγή αυτή αναμένεται να οδηγήσει και σε συμπτύξεις ομοειδών τμημάτων. Ο νέος τρόπος οργάνωσης των σπουδών θα συνδυαστεί με την εισαγωγή των αποφοίτων λυκείου σε σχολές και όχι σε τμήματα, όπως ισχύει σήμερα. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», για την αλλαγή στο σύστημα το υπουργείο θα ορίσει μεταβατικό διάστημα δύο ετών.

- Το υπουργείο είναι θετικό στην πρόταση των πρυτάνεων η εξέλιξη των πανεπιστημιακών να γίνεται από Σώμα Κριτών, στο οποίο θα μετέχουν πανεπιστημιακοί από το οικείο αλλά και άλλο ΑΕΙ (από Ελλάδα και εξωτερικό). Οι εξωτερικοί κριτές θα επιλέγονται από ενιαία λίστα ανά επιστημονικό αντικείμενο.

- Τέλος, τη μεγαλύτερη συναίνεση συγκεντρώνει η πρόταση για διεθνοποίηση των ελληνικών ΑΕΙ, δηλαδή διοργάνωση προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών σε ξένη γλώσσα, διδάσκοντες σε ελληνικό ΑΕΙ που θα έχουν ανάλογη θέση σε ξένο ΑΕΙ, διοργάνωση κοινών μεταπτυχιακών με ΑΕΙ και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού κ. ά.

 (Άρθρο στην Αυγή της Κυριακής)

Της Πίκιας Στεφανάκου

Το πνεύμα του... θείου Μίλτι, όπως αποκαλούν και μετά θάνατον τον Μίλτον Φρίντμαν οι οπαδοί του, έχει φωλιάσει για τα καλά στο Μέγαρο Μαξίμου. Το όραμα ζωής του Αμερικανού πατριάρχη του νεοφιλευθερισμού για απελευθέρωση της παιδείας από τα... κρατικά δεσμά απειλεί πλέον και τα ελληνικά σχολεία. Η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου σχεδιάζει να προωθήσει την ιδέα Φρίντμαν για «κουπόνι Παιδείας» και στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα κουπόνια Παιδείας ή αγγλιστί vouchers έχουν ήδη ανακοινωθεί για τα προγράμματα διά βίου κατάρτισης και αναμένουν τη θεσμοθέτησή τους για τα πανεπιστήμια.

Τι είναι τα vouchers; Επιταγές ενός συγκεκριμένου ποσού που θα λαμβάνουν οι γονείς των μαθητών και στη συνέχεια θα τις καταθέτουν για να αγοράσουν υπηρεσίες εκπαίδευσης από όποιο σχολείο επιθυμούν να φοιτήσουν τα παιδιά τους, δημόσιο ή ιδιωτικό, εντός ή εκτός της γειτονιάς τους. Πρόκειται για μια απευθείας επιδότηση με δημόσιο χρήμα των επιχειρηματιών της εκπαίδευσης, που σ' αυτούς τους χαλεπούς καιρούς βλέπουν την πελατεία τους να μειώνεται και τα δίδακτρα να μην καταβάλλονται στην ώρα τους ή ακόμη και να μην εξοφλούνται. Και επειδή ο ιδιωτικός τομέας δεν είναι... φιλόπτωχο ταμείο, τη Δευτέρα ο Σύνδεσμος Ιδιοκτητών Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων βγαίνει στα κεραμίδια για να ζητήσει επισήμως τα ιδιωτικά σχολεία να γίνουν... κρατικοδίαιτα μέσω της εφαρμογής του συστήματος των κουπονιών.

Δώστε κουπόνια...

Το αίτημά τους βρίσκει απόλυτα σύμφωνο τον πρωθυπουργό. Άλλωστε, ο ίδιος από τη δεκαετία του '90 έθετε θέμα κουπονιών και απόσυρσης του κράτους από την υποχρέωσή του να παρέχει και να χρηματοδοτεί χωρίς όρους και προϋποθέσεις την εκπαίδευση. Αυτή την υποχρέωση καθόλου δεν την ήθελε ο Γ. Παπανδρέου. Όπως έχει δηλώσει επανειλημμένως από τότε, «η σημερινή δημόσια εκπαίδευση λειτουργεί όπως μια προβληματική εταιρεία που παράγει προϊόντα τα οποία δεν έχουν ζήτηση. Από το κράτος που είναι παραγωγός Παιδείας πρέπει να πάμε σ' ένα κράτος που αγοράζει Παιδεία από μια αγορά την οποία πιστοποιεί, την οποία ελέγχει και στην οποία θέτει κανόνες για να είναι υψηλού επιπέδου». Το τελευταίο, όπως απέδειξε και η υπόθεση με τις άδειες των κολεγίων, είναι απλώς για... ξεκάρφωμα. Απλώς, για να μην κατηγορηθεί για απόλυτη σύμπνοια με τις ιδέες του θείου Μίλτι.

Σχολεία, όπως μανάβικα...

Ο Φρίντμαν από τη δεκαετία του '70 πάλευε για να παραδοθεί στην αγορά ο τομέας της εκπαίδευσης. Στο όνομα της ελεύθερης επιλογής σχολείου, ο αμερικανός νομπελίστας ζητούσε την απόσυρση του κράτους από την εκπαίδευση και τον εφοδιασμό όλων των γονιών με κουπόνια που θα τα διαθέτουν στο σχολείο της επιλογής τους. Στο σχέδιο αυτό, ο Φρίντμαν έβλεπε μια ανεξάντλητη πλουτοπαραγωγική πηγή για εμπνευσμένους επιχειρηματίες. Όπως ο ίδιος το έθετε σε άρθρο του στους "Νew York Times", το 1975, το σχέδιο για παροχή κουπονιών θα ανοίξει «μια τεράστια αγορά». Μπορεί να εμφανιστούν, έγραφε ο θείος Μίλτον, ακόμη και σχολεία - αλυσίδες, όπως τα σούπερ-μάρκετ, ή σχολεία με γνωστές εμπορικές επωνυμίες, όπως η αλυσίδα μανάβικων «Μοm and Pop».

Έργο μας η "εκπαίδευση" πολιτικών και κοινού

Το γεγονός ότι το σχέδιο δεν προχωρούσε, ανάγκασε τον παντοδύναμο, σε επιρροή, γκουρού του νεοφιλελευθερισμού να προχωρήσει το 1996 στην ίδρυση ακόμη και Ιδρύματος για την προώθηση της Εκπαιδευτικής Επιλογής, δηλαδή την καθολική καθιέρωση κουπονιών. Σκοπός του Ιδρύματος, αναφέρεται στην ιστοσελίδα του, είναι «να εκπαιδεύσει πολιτικούς και κοινό» σχετικά με την «απεγνωσμένη ανάγκη» για vouchers. Μεταξύ άλλων, το Ιδρυμα του Μίλτον και της συζύγου του Ρόουζ, προσφέρει όλη την τεχνογνωσία που χρειάζεται (ακόμη και τη συγγραφή νόμων) για να γίνει πράξη το όραμα της ελεύθερης εκπαιδευτικής επιλογής. Η βοήθεια είναι ακόμη και σε είδος. Το Ίδρυμα παρέχει μέχρι και χρηματικά ποσά για να βοηθήσει τοπικούς ηγέτες να προωθήσουν ή να στηρίξουν την ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης με κρατικά κονδύλια. Η επιτυχία των στόχων του ιδρύματος μετριέται «στην αύξηση του ποσοστού δημόσιων δολαρίων που χρηματοδοτούν την ιδιωτική επιλογή».

"Όχι", παρά την απίστευτη προβολή

Παρά το γεγονός ότι δαπανώνται τεράστια ποσά για την προβολή και προώθηση του σχεδίου των κουπονιών, τα αμερικανικά συνδικάτα εκπαιδευτικών μιλούν για 65 εκ. δολάρια τον χρόνο, τα vouchers δείχνουν να σκοντάφτουν στις κάλπες. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Εκπαιδευτικών, από το 1966 παρουσιάζονται, με διάφορες παραλλαγές, προτάσεις για την κρατική επιδότηση της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Σε όσες πολιτείες (13 τον αριθμό) τα σχέδια αυτά τέθηκαν στην κρίση των ψηφοφόρων, απορρίφθηκαν. Εξαίρεση αποτέλεσε μόνο η Νότια Ντακότα. Οι ψηφοφόροι αρνούνται σταθερά την παροχή δημόσιας βοήθειας σε ιδιωτικά και εκκλησιαστικά σχολεία. Μάλιστα, στην περιφέρεια της Κολούμπια, ανάλογα σχέδια απορρίφθηκαν 22 φορές. Το επισημαίνουμε για να μην εμφανιστούμε εμείς οπισθοδρομικοί, όταν θα αρνηθούμε να δεχτούμε την επιδότηση της ιδιωτικής εκπαίδευσης που ετοιμάζει η κυβέρνηση.

Γενικώς, το πρόγραμμα της εκπαιδευτικής πολιτικής δεχόταν απανωτά χτυπήματα, ακόμα και σε πολιτείες που εφαρμοζόταν. Το 2006, το Ανώτατο Δικαστήριο της Φλόριντας κήρυξε τα κουπόνια αντισυνταγματικά. Το 2009 έγινε το ίδιο και στην Αριζόνα, ενώ την ίδια χρονιά οι αρχές της Ουάσιγκτον αρνήθηκαν να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση του προγράμματος.

Το εργαστήριο της Νέας Ορλεάνης

Το σχέδιο ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης από τα δημόσια ταμεία απέρριπτε σταθερά και η Λουιζιάνα. Είχαν γίνει 20 προτάσεις για παροχή κουπονιών και είχαν απορριφθεί όλες. Μέχρι που ήρθε ο τυφώνας Κατρίνα. Η Νέα Ορλεάνη διαλύθηκε. Και τότε ο θείος Μίλτι έδειξε τι σημαίνει επαγρύπνηση. Σε ηλικία 93 χρονών, αρθρογράφησε στη "Wall Street Journal", όπως αναφέρει η Ναόμι Κλάιν (στο συγκλονιστικό βιβλίο της «Το Δόγμα του Σοκ»), για να πει το εξής: «Τα περισσότερα σχολεία της Νέας Ορλεάνης είναι συντρίμμια. (...) Πρόκειται για τραγωδία. Αλλά είναι επίσης και μια ευκαιρία να μεταρρυθμίσουμε ριζικά το εκπαιδευτικό σύστημα».

Έτσι κι έγινε. Σύμφωνα με τους "New York Times", η Νέα Ορλεάνη έγινε «το κατεξοχήν πειραματικό εργαστήριο του έθνους για την επέκταση των κρατικά επιδοτούμενων ιδιωτικών σχολείων». Το 2010 φοιτούσε σε τέτοιου είδους σχολεία, τα λεγόμενα charter schools, το 71% των μαθητών της περιοχής, το υψηλότερο ποσοστό στις ΗΠΑ. Η αντίσταση που πρόβαλε το συνδικάτο των δασκάλων, το πρώτο συνδικάτο εκπαιδευτικών στις ΗΠΑ που πέτυχε συλλογική σύμβαση, «θάφτηκε» κάτω από τα συντρίμμια των δημόσιων σχολείων. Περίπου 4.700 δάσκαλοι, μέλη του Συνδικάτου, απολύθηκαν και η σύμβαση δεν έχει πλέον καμία ισχύ.

Κανένας έλεγχος

Συνολικά στην Αμερική λειτουργούν περίπου 5.000 charter schools. "Αυτές οι σχολικές μονάδες χρηματοδοτούνται με δημόσιους πόρους, αλλά διοικούνται όπως οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και δεν υπάγονται στις περισσότερες από τις νομοθετικές ρυθμίσεις που ισχύουν για το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα. Για παράδειγμα, η πλειονότητα αυτών των σχολείων (ποσοστό μεγαλύτερο του 95%) αρνείται να προσλάβει συνδικαλισμένους εκπαιδευτικούς. Κι όταν οι αρχές της πολιτείας της Νέας Υόρκης θέλησαν να πραγματοποιήσουν αξιολόγηση και έλεγχο της λειτουργίας των charter schools στα οποία είχαν χορηγήσει άδειες λειτουργίας, αυτά προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη για να αποτρέψουν μια τέτοια εξέλιξη: η πολιτεία όφειλε να τους έχει εμπιστοσύνη και να τα αφήσει να πραγματοποιήσουν αυτοέλεγχο και αυτοαξιολόγηση". Τα παραπάνω δεν τα λέει κάποια από τις ακτιβίστριες ενάντια στην εμπορευματοποίηση της παιδείας, αλλά η πρώην υφυπουργός Παιδείας της κυβέρνησης του Τζορτζ Μπους πατρός, Diane Ravitch.

Η Ravitch ήταν φανατική υποστηρίκτρια των νομοθετικών πρωτοβουλιών του Τζορτζ Μπους υιού. "Σήμερα, παρατηρώντας τις χειροπιαστές επιπτώσεις αυτών των πολιτικών, έχω αλλάξει γνώμη", δηλώνει η πρώην υφυπουργός Παιδείας, που εκφράζει την απογοήτευσή της επειδή και η κυβέρνηση του Ομπάμα υιοθέτησε τις πιο επικίνδυνες ιδέες και επιλογές της περιόδου Μπους.

Η ευκαιρία της ιδιωτικοποίησης

Η "φυσική καταστροφή" έγινε "ευκαιρία" για την ιδιωτικοποίηση του εκπαιδευτικού συστήματος της Νέας Ορλεάνης. Η οικονομική κρίση είναι η "ευκαιρία" για να επιβληθούν πολιτικές που δεν είχαν καμία απολύτως τύχη. Το 2009 ο Ομπάμα υποσχέθηκε ότι θα χρηματοδοτήσει την εκπαίδευση των περιοχών που πλήττονται περισσότερο από την κρίση με το ποσό των 4,3 δισ. δολαρίων. Προϋπόθεση για να λάβουν τη χρηματοδότηση ήταν να καταργήσουν κάθε νομοθετικό φραγμό που αφορά στη δημιουργία και επέκταση των charter schools. Σε μας τα λένε πιο... γλυκά. Η κρίση, είπε η αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας, Φ. Γεννηματά, εξαγγέλλοντας το πρόγραμμα κουπονιών για τη διά βίου κατάρτιση, είναι "ευκαιρία για να αλλάξουμε σαθρές υποδομές και νοοτροπίες"...

Υπάρχει μερική ή ολική συμφωνία με τους Πρυτάνεις σε 12 ζητήματα , μεταξύ των οποίων και  να υπάρξει μια μεταβατική περίοδο μέχρι το 2013 για την πλήρη εφαρμογή των αλλαγών στα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ , δήλωσε πριν λίγο η υπ. Παιδείας Αννα Διαμντοπούλου, στο Ναύπλιο, αμέσως μετά τη συνεδρίαση των Πρυτάνεων.

Όπως είπε η υπ. Παιδείας υπάρχει μερική ή ολική συμφωνία στα παρακάτω ζητήματα:

1. Τη λειτουργία του Πανεπιστημίου με όρους διαφάνειας, λογοδοσίας, και αξιολόγησης (εσωτερικής και εξωτερικής). Θέσπιση θεσμικών αντιβάρων για έλεγχο και λογοδοσία
2. Την ανάδειξη της αριστείας και της καινοτομίας
3. Την ενεργό συμμετοχή στη διαμόρφωση του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας
4. Τη θεσμοθέτηση περιφερειακών οργάνων για την εκπόνηση σχεδίου στρατηγικού σχεδιασμού ανάπτυξης της Ανώτατης Εκπαίδευσης
5. Τα Πανεπιστήμια να έχουν την πλήρη ευθύνη για τις σπουδές (δομή, τίτλοι, οργάνωση, περιεχόμενο, κλπ) με βασική μονάδα τη Σχολή
6. Την επικαιροποίηση των προγραμμάτων σπουδών, τη δημιουργία περισσότερων διατμηματικών προγραμμάτων και την ίδρυση μεταπτυχιακών σχολών
7. Την πλήρη εφαρμογή του συστήματος πιστωτικών μονάδων (ECTS)
8. Τη χρήση δεικτών ποιότητας και αποτελεσματικότητας για ένα ποσοστό της χρηματοδότησης
9. Την πλήρη οικονομική διαχείριση από τα ίδια τα ιδρύματα
10. Τη θεσμοθέτηση δυνατότητας για την οικονομική αξιοποίηση των κληροδοτημάτων των ΑΕΙ
11. Την εξειδίκευση λειτουργικών ιδιαιτεροτήτων μέσω των εσωτερικών κανονισμών
12.  Μια μεταβατική περίοδο μέχρι το 2013 για την πλήρη εφαρμογή 

Η κ. Διαμαντοπούλου τόνισε πως «Ο ευρύς δημόσιος διάλογος για τις αλλαγές στην Ανώτατη Εκπαίδευση έχει αναδείξει πολλά σημεία συμφωνίας μεταξύ του υπουργείου και της πανεπιστημιακής κοινότητας.

Τα σημεία συμφωνίας , είπε  η κ. υπουργός, αφορούν στη βελτίωση των ακαδημαϊκών και διδακτικών διαδικασιών στα ελληνικά Πανεπιστήμια. Αφορούν δηλαδή σε πτυχία με αξία. Αυτό είναι το κύριο ζητούμενο της ελληνικής κοινωνίας».

 «Σταθερή συνιστώσα όλων των έως τώρα προτάσεων του Υπουργείου είναι η προσήλωση στο  «πρώτα ο μαθητής». Για τις αλλαγές στην Ανώτατη Εκπαίδευση, σήμερα λέμε «πρώτα ο φοιτητής» επισήμανε η κ. Διαμαντοπούλου και υπογράμμισε: «Αυτό είναι ιδιαίτερης σημασίας καθώς είναι από τα βασικά αιτούμενα της κοινωνίας που απαιτεί άμεση και σημαντική βελτίωση της ποιότητας των σπουδών και της δυναμικής των πτυχίων, ώστε οι απόφοιτοι των ελληνικών Πανεπιστημίων να βγαίνουν προετοιμασμένοι για τις δύσκολες και ανταγωνιστικές συνθήκες που τους περιμένουν».

«Φρένο» στη σχολική διαρροή, για πρώτη φορά, έπειτα από πολλές δεκαετίες, δείχνουν τα τελευταία στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για το μαθητικό πληθυσμό Γυμνασίων και Λυκείων.

Συγκεκριμένα, τη χρονιά 2008-2009 οι εγγεγραμμένοι μαθητές παρουσίασαν αύξηση 0,1% στα Γυμνάσια και αύξηση 0,8% στα Λύκεια, σε σχέση με τη χρονιά 2007-2008.

Στα Γυμνάσια όλης της χώρας, οι εγγεγραμμένοι μαθητές το 2008-2009 ήταν 341.315, ενώ το 2007-2008 ήταν 341.107. Περισσότεροι επίσης είναι και οι μαθητές που αποφοίτησαν από τη Γ' Γυμνασίου και επομένως ολοκλήρωσαν την υποχρεωτική εκπαίδευση. Το 2008-2009 αποφοίτησαν 103.940, ενώ το 2007-2008 αποφοίτησαν 101.404 μαθητές.

Στα Λύκεια όλης της χώρας, οι εγγεγραμμένοι μαθητές το 2008-2009 ήταν 241.598 ενώ το 2007-2008 ήταν 239.652. Στους αποφοιτήσαντες όμως η εικόνα είναι διαφορετική, αφού και οι όροι φοίτησης είναι πιο απαιτητικοί. Ετσι, ενώ το 2007-2008 αποφοίτησαν 74.230 μαθητές, το 2008-2009 αποφοίτησαν 70.672 μαθητές.

Με τη συγκρότηση ενός Εθνικού Πλαισίου Προσόντων όλες οι μορφές τυπικής, μη τυπικής και άτυπηςμάθησης όλων των βαθμίδων συσχετίζονται μεταξύ τους, τα αποτελέσματά τους αναγνωρίζονται καικατατάσσονται σε επίπεδα λαμβάνοντας υπόψη τα επίπεδα του Ευρωπαϊκού Πλαισίου.

Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων στην πράξη θα λειτουργήσει ως ένας μηχανισμός μετάφρασης καιδιασαφήνισης των προσόντων, που θα επιτρέπει την ευκολότερη ανάγνωση και κατανόησή τους και θα βοηθήσει εκπαιδευόμενους και εργαζόμενους που επιθυμούν να μετακινηθούν από χώρα σε χώρα ή να αλλάξουν θέση εργασίας ή ακόμη να αλλάξουν μαθησιακή διαδρομή.

Πρωταρχικοί χρήστες του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων θα είναι τα άτομα που σπουδάζουν ή πουεργάζονται, αφού θα αντιμετωπίζουν λιγότερα εμπόδια στην προσωπική και εργασιακή τους ανέλιξη,φορείς εκπαίδευσης, κατάρτισης και διά βίου μάθησης και οι εργοδότες.

Με τον όρο προσόντα περιγράφονται τα πτυχία, διπλώματα και πιστοποιητικά που απονέμονται από εθνικούς φορείς δίνοντας έμφαση στη συνολική θεώρηση και την ουσία της μάθησης, ανεξάρτητα από τη διαδρομή που αποκτάται κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις και όρους διασφάλισης ποιότητας.

Η πιστοποίηση των προσόντων θα δομηθεί στη βάση μιας συμφωνίας που θα διασφαλίζει τηνποιότητα και την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ κράτους και κοινωνικών εταίρων, θα ενισχύει τηδιαφάνεια στα επαγγελματικά προσόντα, θα διευκολύνει την πρόσβαση και την πρόοδο σε διαδικασίες διά βίου μάθησης και θα υποστηρίζει καλύτερα τη σχέση εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων χρησιμοποιεί 8 επίπεδα αναφοράς που βασίζονται σε μαθησιακάαποτελέσματα που περιγράφουν τι γνωρίζει, κατανοεί και είναι ικανό να κάνει κάποιο άτομο μετά την ολοκλήρωση μιας μαθησιακής διαδικασίας. Αυτή η θεώρηση έχει σαν συνέπεια τη μετατόπιση του βάρους από τις εισροές (διάρκεια μαθησιακής εμπειρίας, τύπος ιδρύματος) στις εκροές (το αποτέλεσμα της μάθησης).

Θα πρέπει να επισημανθεί το γεγονός ότι το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων δεν απονέμει προσόντα, αλλά απλώς τα κατηγοριοποιεί σε επίπεδα και τα περιγράφει με όρους μαθησιακών αποτελεσμάτων. Η απονομή των προσόντων θα παραμείνει αρμοδιότητα των εθνικών φορέων. Επίσης, το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων δεν αποτελεί εργαλείο εκχώρησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στους εργαζόμενους με σκοπό την άσκηση ενός νομοθετικά κατοχυρωμένου επαγγέλματος σε άλλο κράτος μέλος, αφού αυτές τις περιπτώσεις καλύπτει η Οδηγία 2005/36.

Το Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων μέσα από τη συγκρότηση του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων και τη δημιουργία ενός Εθνικού Δικτύου Διά Βίου Μάθησης επιδιώκει την ποιοτική αναβάθμιση της Διά Βίου Μάθησης στην Ελλάδα, τον εξορθολογισμό του συστήματος αναγνώρισης και πιστοποίησης προσόντων και την εδραίωση μιας γενικότερης κουλτούρας μάθησης με επίκεντρο τον πολίτη και τις ανάγκες του.

Με τη συγκρότηση ενός Εθνικού Πλαισίου Προσόντων όλες οι μορφές τυπικής, μη τυπικής και άτυπηςμάθησης όλων των βαθμίδων συσχετίζονται μεταξύ τους, τα αποτελέσματά τους αναγνωρίζονται καικατατάσσονται σε επίπεδα λαμβάνοντας υπόψη τα επίπεδα του Ευρωπαϊκού Πλαισίου.

Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων στην πράξη θα λειτουργήσει ως ένας μηχανισμός μετάφρασης καιδιασαφήνισης των προσόντων, που θα επιτρέπει την ευκολότερη ανάγνωση και κατανόησή τους και θα βοηθήσει εκπαιδευόμενους και εργαζόμενους που επιθυμούν να μετακινηθούν από χώρα σε χώρα ή να αλλάξουν θέση εργασίας ή ακόμη να αλλάξουν μαθησιακή διαδρομή.

Πρωταρχικοί χρήστες του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων θα είναι τα άτομα που σπουδάζουν ή πουεργάζονται, αφού θα αντιμετωπίζουν λιγότερα εμπόδια στην προσωπική και εργασιακή τους ανέλιξη,φορείς εκπαίδευσης, κατάρτισης και διά βίου μάθησης και οι εργοδότες.

Με τον όρο προσόντα περιγράφονται τα πτυχία, διπλώματα και πιστοποιητικά που απονέμονται από εθνικούς φορείς δίνοντας έμφαση στη συνολική θεώρηση και την ουσία της μάθησης, ανεξάρτητα από τη διαδρομή που αποκτάται κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις και όρους διασφάλισης ποιότητας.

Η πιστοποίηση των προσόντων θα δομηθεί στη βάση μιας συμφωνίας που θα διασφαλίζει τηνποιότητα και την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ κράτους και κοινωνικών εταίρων, θα ενισχύει τηδιαφάνεια στα επαγγελματικά προσόντα, θα διευκολύνει την πρόσβαση και την πρόοδο σε διαδικασίες διά βίου μάθησης και θα υποστηρίζει καλύτερα τη σχέση εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων χρησιμοποιεί 8 επίπεδα αναφοράς που βασίζονται σε μαθησιακάαποτελέσματα που περιγράφουν τι γνωρίζει, κατανοεί και είναι ικανό να κάνει κάποιο άτομο μετά την ολοκλήρωση μιας μαθησιακής διαδικασίας. Αυτή η θεώρηση έχει σαν συνέπεια τη μετατόπιση του βάρους από τις εισροές (διάρκεια μαθησιακής εμπειρίας, τύπος ιδρύματος) στις εκροές (το αποτέλεσμα της μάθησης).

Θα πρέπει να επισημανθεί το γεγονός ότι το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων δεν απονέμει προσόντα, αλλά απλώς τα κατηγοριοποιεί σε επίπεδα και τα περιγράφει με όρους μαθησιακών αποτελεσμάτων. Η απονομή των προσόντων θα παραμείνει αρμοδιότητα των εθνικών φορέων. Επίσης, το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων δεν αποτελεί εργαλείο εκχώρησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στους εργαζόμενους με σκοπό την άσκηση ενός νομοθετικά κατοχυρωμένου επαγγέλματος σε άλλο κράτος μέλος, αφού αυτές τις περιπτώσεις καλύπτει η Οδηγία 2005/36.

Το Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων μέσα από τη συγκρότηση του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων και τη δημιουργία ενός Εθνικού Δικτύου Διά Βίου Μάθησης επιδιώκει την ποιοτική αναβάθμιση της Διά Βίου Μάθησης στην Ελλάδα, τον εξορθολογισμό του συστήματος αναγνώρισης και πιστοποίησης προσόντων και την εδραίωση μιας γενικότερης κουλτούρας μάθησης με επίκεντρο τον πολίτη και τις ανάγκες του.